Ten Paleize: Waarom moet de koning Dick Schoof ontslag verlenen?

De koning, Dick Schoof en de formatie

Sinds een halfjaar zit ik op een cursus pottenbakken. Een goede keuze, want niets is zo ontspannen als het bewerken van zachte klei. Is een rand te dik, te hoog of te wijd, dan kun je dat met een paar simpele handelingen zo herstellen. In het echte leven laten onwenselijke situaties zich helaas moeilijker bijsturen. Zeker als de situaties te maken hebben met staatsrecht. Jammer, want ons bestel kan wel een reparatie gebruiken. En dan doel ik natuurlijk op de keuze om de rol van de koning(in) bij de formatie te beperken.

Onpartijdige mediator

Op papier klonk het goed, want waarom zou een bevoorrecht persoon extra inspraak mogen hebben op een democratisch proces? Maar nu de polarisatie om zich heen slaat en het gekrakeel in Den Haag harder klinkt dan ooit, kunnen we mijns inziens een neutraal instituut goed gebruiken. We missen een onpartijdige mediator, die de partijen bij elkaar kan brengen. En laten we die in 2012 nou buitenspel hebben gezet…

De rol van de koning bestaat nu uit het aanvaarden van het ontslag. Op papier kan hij dat weigeren. Wilhelmina deed dat in de Eerste Wereldoorlog, toen opperbevelhebber Snijders werd ontslagen. Maar dan moet er wel sprake zijn van een noodsituatie. Gedurende het formatieproces wordt de koning geïnformeerd en als alles uiteindelijk rond is, mag hij zijn handtekening zetten onder de koninklijke besluiten rondom de benoemingen. Maar die handtekening is alleen geldig als een minister(-president) dat óók doet. Er wordt weleens gezegd dat de koning de beëdiging van de bewindspersonen wel voor zijn rekening neemt, maar dat is niet correct. De directeur van het Kabinet van de Koning beëdigt, koning Willem-Alexander slaat het gade.

Dit en meer leest u in MAX Magazine 19. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.