Als ‘Nederland’ slaapt, liggen zeker 2 miljoen volwassenen min of meer klaarwakker in bed. Bijna 1,4 miljoen mensen kampen met slapeloosheid, hun hersenen staan continu ‘aan’. Inslapen, laat staan doorslapen, lukt niet, of uiteindelijk met grote moeite. Bovendien lijden 600.000 landgenoten aan slaapapneu.
Olof* (71) doet geen oog dicht. Eigenlijk al jaren niet. Zijn nachten zijn als een knipperlicht… aan-uit, aan-uit. Bed uit, bed in. “Tja, ik kom maar moeilijk in de slaapstand”, zegt hij, en het klinkt bijna onverschillig, alsof hij zich er maar bij heeft neergelegd. “Het is pure onrust in hem”, zegt zijn vrouw Liz, het stel is 32 jaar samen. “Rusteloosheid uit het verleden. Hij droomt veel. Mijn man heeft een intensief leven als politierechercheur gehad. Kennelijk spookt dat nog altijd door zijn hoofd en komt het er ‘s nachts uit.”
“Ik weet niet of dat zo is”, zegt Olof op kalme toon. “Voor mijn gevoel ben ik, sinds ik met pensioen ben, nog weinig bezig met m’n werk van destijds. Alhoewel, ik heb indrukwekkende dingen meegemaakt, dat is zo: heb veel dode mensen gezien; slachtoffers van ongelukken, branden, mishandeling en brute moord. Die beelden poets je niet zomaar weg. Ja, ook kinderen. Dan sliep ik onrustig, en dat ben ik eigenlijk altijd blíjven doen. Het is mijn manier van slapen geworden, denk ik. Inderdaad, sommige dingen laten je niet los, ze zitten ergens verstopt achter een deurtje in je hoofd.”
Als de nacht weer eens te onrustig is, vooral voor Liz die, heel wijs, weleens dacht aan posttraumatische stressstoornis (PTSS) bij haar man, dan slaapt Olof in een ander vertrek. Kamertje apart. Zó hebben ze hun huis ingericht. Olof is één van de bijna anderhalf miljoen Nederlanders die aan chronische slapeloosheid (medische term: ‘insomnia’) lijden. Niet dat hijzelf dáárvan wakker ligt, maar structureel slecht slapen kost de Nederlandse economie jaarlijks bijna € 3 miljard. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het wetenschappelijk instituut SEO Economisch Onderzoek. Onderzoekers zeggen dat het veel goedkoper is mensen medisch of psychologisch te behandelen; de schade aan de economie zou dan zienderogen teruglopen.
Chronisch slaapgebrek kan ingrijpende gevolgen hebben voor de stofwisseling, vertellen deskundigen. Waar veel mensen volgens hen niet bij stilstaan is: ook de organen dienen rust te krijgen. Als dat herhaaldelijk of vaak onvoldoende gebeurt, ontstaat een verstoorde balans van stresshormonen en ontstekingseiwitten. Deze stoffen verhogen het risico op diabetes, ernstig overgewicht (obesitas), depressie, infecties en op latere leeftijd ook hart- en vaatziekten en beroerten.
Tekst: René Steenhorst
Benieuwd naar het hele artikel? Dat leest u in MAX Magazine 32. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
René Steenhorst is medisch journalist en columnist voor MAX Magazine. Wekelijks verzorgt hij de pagina’s Lekker in je vel en zijn veelgelezen kantlijnrubriek Meer Over Medisch. Bovendien verschijnen van zijn hand regelmatig reportages over medische thema’s. Ruim 45 jaar (1974-2019) schreef René Steenhorst als stafreporter voor De Telegraaf, waarvan 32 jaar als gezondheidsjournalist.
