Honderdduizenden Nederlanders, onder wie veel senioren, blijken in meer of mindere ondervoed. Het zou alleen al gaan om ongeveer 300.000 zelfstandig thuiswonende ouderen. Voedingswetenschappers spreken van een “buitengewoon omvangrijk maar zwaar onderschat probleem”.
Fotografie: PHIÈNNE
Dit zorgwekkende beeld van de voedingstoestand van een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking staat centraal in de landelijke voorlichtingscampagne Ondervoeding op het Menu. Deze sluit aan bij de maandag 10 november startende Week tegen ondervoeding die t/m vrijdag 14 november loopt. Met een informatiegolf via tv, kranten, weekbladen en posters bij praktijken van huisartsen en diëtisten, hopen de initiatiefnemers (Kenniscentrum Ondervoeding en Nutricia) de bewustwording bij de bevolking te vergroten.
Driekwart van de bevolking weet amper wat ondervoeding inhoudt. Slechts 27 procent is er écht mee bekend. Zo’n 85 procent van de Nederlanders zegt zich (bijna) nooit zorgen te maken dat zij mogelijk ooit zelf een risico kunnen hebben op ondervoeding. Bij ouderen ligt dat percentage, wonderlijk genoeg, nóg hoger: 95 procent.
Nog altijd verwarren sommigen ondervoeding ten onrechte met ‘hongersnood’. Bij ondervoeding krijgt het lichaam te weinig of niet de juiste voedingsstoffen binnen ten opzichte van wat het nodig heeft. Daardoor kan iemands gezondheid, functioneren en levenskwaliteit verslechteren. Ondervoeding maakt mensen kwetsbaar. Het zorgt bijvoorbeeld voor een verminderde conditie.
Dat blijkt dagelijks ook in ziekenhuizen. Bij tienduizenden patiënten wordt al op de eerste opnamedag ondervoeding vastgesteld wanneer zij daar voor een ziekte of aandoening terechtkomen. Die ondermaatse voedingstoestand speelt bij zo’n 15 procent van de patiënten. Ondervoede zieken herstellen langzamer en hebben meer en dikwijls ernstiger complicaties. Dat leidt bovendien tot een verhoogd gebruik van medicijnen en extra kosten voor het ziekenhuis.
Per medisch specialisme loopt de mate van ondervoeding bij patiënten uiteen, van 2- tot zelfs 38 procent. Bij ouderen, kankerpatiënten en in de specialismen inwendige geneeskunde en gastro-enterologie komt ondervoeding het frequentst voor, blijkt uit een eerdere studie van de afdeling Diëtetiek & Voedingswetenschappen en de Stuurgroep Ondervoeding van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD). Bij oogheelkunde en neurologie worden minder ondervoede patiënten gezien.
Toch is niet altijd onmiddellijk aan iemand te zien of hij of zij ondervoed is. Iemand kan namelijk overgewicht hebben en tóch ondervoed zijn. Maar met name bij oudere mensen is vaak vrij snel duidelijk dat ze gewoon niet goed voor zichzelf gezorgd hebben en onvoldoende gevarieerd gegeten hebben.
Enkele signalen, die zouden kunnen wijzen op een probleem met iemands voedingstoestand:
Zie ook: www.ondervoedingophetmenu.nl
Meer tips, weetjes, interviews en programma-informatie leest u in MAX Magazine. Bent u nog geen abonnee? U kunt zich hier bij ons aansluiten.
René Steenhorst is medisch journalist en columnist voor MAX Magazine. Wekelijks verzorgt hij de pagina’s Lekker in je vel en zijn veelgelezen kantlijnrubriek Meer Over Medisch. Bovendien verschijnen van zijn hand regelmatig reportages over medische thema’s. Ruim 45 jaar (1974-2019) schreef René Steenhorst als stafreporter voor De Telegraaf, waarvan 32 jaar als gezondheidsjournalist.
