Van hete thee sneeuw maken: het kan. Zo jammer dat we deze huis-tuin-en-keukenproef bijna nooit kunnen doen. Grieta Spannenburg haalt herinneringen op van toen het wél koud genoeg was.
Zelf heb ik de proef in februari 2012 uitgevoerd. We bevonden ons in een koudegolf, het had overdag gesneeuwd en het werd die avond helder en ijskoud (Lelystad zou in de volgende nacht min 22,9 graden halen.) Mijn partner en ik wreven in onze handen. Het was zover.
Met onze dikke jassen aan lieten we vol verwachting de waterkoker zijn gang gaan. Ik schonk het kokende water in een mok, opende op datzelfde moment de keukendeur en gooide de mok met een grote boog leeg in de lucht. En ja! Er dwarrelden sneeuwvlokken naar beneden. Uiteraard herhaalden we dat die avond nog een aantal keren. Het hete water kwam plots in de strenge vorst terecht (het was ongeveer min 12 graden) en transformeerde supersnel naar sneeuw. Het waren niet van die mooie ‘echte’ vlokken, maar meer grote ijskristallen. Edoch, schitterend.
Deze proef vormt een afgeleide van wat enkele geleerden in het verleden ontdekten: warm water bevriest sneller dan koud water. In de jaren 60 deed een Tanzaniaanse scholier, Mpemba, deze wonderbaarlijke constatering ook. En dat tijdens het maken van roomijs met zijn klas. Bij gebrek aan geduld om de kokende melk af te laten koelen voor het in de vriezer ging, bleek zijn melk sneller bevroren dan die van zijn klasgenoten die het wél eerst hadden laten afkoelen.
Later volgden meerdere experimenten, door Mpemba, in gecontroleerde omstandigheden, vooral met water. Er zijn meerdere oorzaken van dit vreemde fenomeen. Denk aan het verdampen van een deel van het water (leidt tot extra afkoeling), de verschillen in opgeloste gassen en allerlei stromingen in het hete water.
Volgend jaar? De Mpemba-sneeuwmaak-proef is superleuk. Hopelijk kunnen we deze truc in een komende winter weer eens ten uitvoer brengen.
Meer tips, weetjes, interviews en programma-informatie leest u in MAX Magazine. Bent u nog geen abonnee? U kunt zich hier bij ons aansluiten.
Grieta Spannenburg is milieukundige en meteoroloog. Ze is onder andere bezig met de combinatie weer en natuur en schrijft veel, vaak en graag. Voor een aantal regionale radiozenders verzorgt Grieta de weersverwachtingen, waaronder Radio M Utrecht. Afwisselend met Jordi Bloem maakt ze de wekelijkse weerpagina in MAX Magazine.
