Van Kooten en De Bie: nog steeds relevant

Eppo van Nispen tot Sevenaer, directeur van het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid, vertelt in MAX Magazine over historische én actuele gebeurtenissen in ons medialandschap. Met dit keer: Beeld & Geluid en VPRO vieren dit jaar het vijftigjarig bestaan van het Simplisties Verbond van tv-duo Van Kooten en De Bie.

Foto: ANP.

‘Je kunt er geen genoeg van krijgen’

Meer dan achthonderd typetjes, lieve lezers van deze rubriek. Ik herhaal in koeienletters: meer dan achthonderd unieke persoonlijkheden vertolkte het nog uniekere duo van Kooten en de Bie in hun ongekende levenswerk. Om als maker gek van, en als kijker vooral gek op, te worden. In november wordt aandacht geschonken aan 50 jaar Simplisties Verbond. Terecht, want van het werk van Van Kooten en de Bie kun je niet genoeg krijgen. Vanaf hun allereerste begin hebben zij ons nationale geheugen gevuld met een bonte rij van mensen in een nog bontere stoet van maatschappelijke onderwerpen. Met een buitengewone brok satire en humor zorgden deze twee Haagse jongens voor een wonderspiegel op de samenleving. Hun typetjes waren daar leidend in. Alhoewel: ‘waren’? Nog altijd zijn hun personages en thema’s uiterst relevant.

Theaterprogramma

Dat bleek kortgeleden toen ons instituut Beeld & Geluid samen met de VPRO een theaterprogramma over het duo bracht. Het dak ging eraf. In twee uitverkochte theaterzalen trok een kleine parade van grote en vooral hilarische karakters voorbij. Jacobse en van Es (‘Geen gezeik, iedereen rijk’), Prof. Dr. Akkermans (‘Ik ben genoemd’), de altijd bozige ex-leraar Duits O. den Beste, wethouder Hekking, Thea Ternauw (getrouwd met Ralph), Oost-Europadeskundige dr. Remco Clavan, de Geilneef en voormalig soubrette Diana Charité (‘Weet je wel, weet je niet’). Niemand in de zaal hield het droog. Van de slappe lach dan. Opvallend was dat tussen de meer dan achthonderd figuren die zij speelden, slechts zeventien vrouwenrollen zaten. Dat was geen onwil, ze vonden zichzelf beter in mannenrollen.

‘Regelneef’ en ‘doemdenken’

Die rollen kwamen wel met uniek taalgebruik. Maar liefst 44 door Koot en Bie bedachte woorden en uitdrukkingen vonden de weg naar de Dikke van Dale. Doemdenken, regelneef, stoned als een garnaal, mag ik even een teiltje, krasse knarren, positivo en jemig de pemig zijn inmiddels compleet ingeburgerd. In het rijke landschap van de Nederlandse televisie­geschiedenis is er maar weinig zo onuitwisbaar als de typetjes en taal van Kees van Kooten en Wim de Bie. Ik zou aan elk bedacht personage wel een column kunnen besteden. De grootste kracht is dat ze tijdloos zijn. Je hoeft maar uit het raam te kijken of je ziet de vieze man, Koos Koets of Ab van der Laak. Heerlijk. De komende tijd kunnen we op televisie weer van ze genieten. Om in de sfeer te komen ga ik alvast voor het raam zitten.

Dit artikel staat in MAX Magazine nummer 45. Bent u geen abonnee, maar wilt u iedere week genieten van puzzels, weetjes, interviews en programma-informatie? U kunt hier abonnee worden.