Vaker bij vrouwen dan mannen: Een pijnlijke bobbel aan de hiel

Geachte dokter Ted, 

Ik heb al maanden last van een knobbel naast mijn achillespees. Inmiddels kan ik geen leren schoenen meer dragen vanwege de pijn. Iemand vertelde me dat dit Haglundse exostose is. Wat is daaraan te doen? 

A. van Aalhoven (72)

De naam van deze aandoening die dikwijls het gevolg is van niet goed zittend schoeisel, is niet alleen fraai maar ook een beetje mysterieus: Haglundse exostose. Hij is vernoemd naar de ontdekker van dit euvel, de Zweedse orthopedisch chirurg Patrick Haglund (1870-1937). Ruim 95 jaar geleden, in 1928, beschreef hij voor het eerst deze hielbobbel, feitelijker gezegd: een botuitsteeksel. In de trendy taal van nu wordt de botafwijking ook wel de ‘pump bump’ genoemd. Een pijnlijke zwelling in het bot aan de achterzijde van het hielbeen, die kan ontstaan door de harde rand van een schoen. En dan vooral schoenen met een hoge hak, pumps, die sowieso de voet onder spanning zetten. Bij vrouwen komt de hielbobbel dan ook vaker voor dan bij mannen.

Druk en wrijving
Voor de ontdekker van dit syndroom was de ‘exostose’, de overwegend goedaardige botzwelling, bijvangst. Haglund hield zich immers bezig met medische hulp aan lichamelijk gehandicapten en kreupelen. Hij deed alles om hun leven leefbaarder te maken. Door deze aandoening, die hij veel bij zijn patiënten zag, ontstaat er druk en wrijving op plaatsen waar dat ongewenst is. Zoals tussen hielbot en huid, als gevolg waarvan een slijmbeursontsteking, een bursitis, kan ontstaan. Haglund, de eerste hoogleraar op zijn vakgebied in de Scandinavische landen, hield zich eveneens bezig met hielspoor (peesplaatontsteking) en hallux valgus (scheefgroei van de grote teen). Ook twee aandoeningen die veelvuldig de beweeglijkheid van de voet hinderen en langdurig pijn kunnen veroorzaken. Ik schreef daar al eerder over in MAX Magazine nr. 28 van 2020 en nr. 11 van 2022. 

Op slippers lopen
Het gemakkelijkste om minder last van de Haglund-hielbobbel te hebben is op ruimere schoenen te gaan lopen. Of op slippers, waardoor de hiel vrij blijft en geen wrijving of verdere afknelling plaatsvindt. Maar dat kan eigenlijk alleen maar tijdens mooi weer; je doet dat niet het hele jaar door. Het geeft dus slechts tijdelijk pijnverlichting, net als pijnmedicatie. Een stukje uit de hiel van je schoen knippen zal ook wel enigszins schelen, ook dat is natuurlijk geen blijvende oplossing – zeker niet voor vrouwen. Het beste is om de (orthopedisch) schoenmaker te vragen de harde rand in de hiel van de schoen zacht te maken of te verlagen. Ook de podotherapeut kan u adviseren in welke schoenen het ‘vriendelijkst’ zijn voor dit euvel. Daarbij kan de fysiotherapeut een rol spelen door oefeningen te adviseren die de aandoening doen slinken dan wel de pijn doen afnemen. 

Liever niet opereren
En als het werkelijk niet anders kan, maar dat is echt in het uiterste geval, dan is het chirurgisch mogelijk (de scherpste punt van) het botuitsteeksel te verminderen of weg te nemen. Maar liever wordt gekozen voor de andere opties.

Zie voor meer informatie fysiotransparant.nl en thuisarts.nl

Onder redactie van René Steenhorst