‘Altijd de adrenalinepen op zak!’

Dag dokter,
Ik heb een allergieprobleem. Bij tomaten. Altijd heb ik een adrenalinepen bij me. Nu is de houdbaarheid daarvan verlopen. Bij de apotheek, waar ik een nieuwe wilde halen, vernam ik dat er landelijk een tekort is. Wat nu?

Eric van Timmeren, Westzaan

Mensen die een ernstige overgevoelig­heidsreactie hebben ondervonden na het eten van bijvoorbeeld een tomaat of een noot (maar ook na een wesp- of bijensteek), zijn vaak erg onzeker dat het ze nóg een keer overkomt. Het is een panische angst die ze niet opnieuw willen doormaken. Daarom dragen ze – voor het geval dat – steevast een adrenalinepen bij zich, ook al hebben ze die anafylactische reactie maar één keer in hun leven meegemaakt. Zoiets vergeten ze nooit meer. Het is immers een toestand die zich razendsnel kan ontwikkelen naar een levensbedreigende situatie. Die vrees voor een acuut lage bloeddruk met zwellingen van gezicht, hals, tong en lippen en daardoor hevige benauwdheid is er dus altijd. Angst speelt een grote rol.

Levensbedreigend
De adrenalinepen is een autoinjector, ofwel een automatische injectiespuit die gevuld is met het medicijn adrenaline, een stresshormoon, voor eenmalig gebruik. Maar belangrijker: het is hun garantie op het binnen twee tot drie minuten zelf (of met de hulp van een ander) tegengaan van een levensbedreigende crisis. Bij anafylaxie (erge allergie) verwijden bloedvaten zich. Hierdoor treedt duizeligheid op en kan de getroffene flauwvallen. Een adrenaline-injectie zorgt ervoor dat de bloedvaten snel weer smaller worden. Hierdoor nemen de zwellingen af.

Nerveusmakend nieuws
Het niet bij zich hebben van zo’n pen geeft het gevoel volkomen weerloos te zijn bij een dergelijke overgevoeligheidsreactie, die zelfs tot een anafylactische shock en de dood kan leiden. Alleen al de berichtgeving over het actuele landelijke tekort aan adrenalinepennen maakt veel mensen met dit probleem op dit moment nerveus.

Zo’n 67 procent van mijn collega-huisartsen maakt zich zorgen dat hun patiënt door schaarste en tekorten zonder deze injectiepen komt te zitten. Door het zogeheten Preferentiebeleid heeft een zorgverzekeraar besloten dit jaar met slechts één fabrikant een contract te sluiten. En nou juist deze pen was de afgelopen jaren soms maandenlang niet verkrijgbaar door schaarste of mankementen. “Ook op dit moment is de pen niet of nauwelijks meer verkrijgbaar in Nederland”, stelt de Nationale Geneesmiddelen Monitor. Voor een deel zou het tekort ook te maken kunnen hebben, denk ik, met de covid-vaccinatiecentra in het land, waar er wel honderd tot tweehonderd van zijn. Daar is, juist vanwege het plotseling kunnen optreden van overgevoeligheidsreacties bij gevaccineerden, een extra voorraad ingeslagen. Alle meewerkende artsen, zoals ik, hadden als ze een dienst draaiden zo’n pen bij zich om snel hulp te kunnen verlenen.

Kuipers, grijp in!
Laten we dus hopen dat de minister van VWS, Ernst Kuipers, daar wat aan gaat doen. Het probleem van medicijntekorten komt vooral door het inkoopbeleid van zorgverzekeraars. Ze willen voor een dubbeltje op de eerst rang zitten, maar houden geen rekening met de angst bij patiënten die hun vertrouwde medicijn niet tijdig geleverd krijgen.

Onder redactie van René Steenhorst