Over ploppende oren en verkoudheid

Dag dokter,
Wij hebben een gehandicapte zoon die erg onrustig wordt wanneer er storm op komst is. Wij hebben dan nog niets in de gaten als het weer in de hogere luchtlagen aan het veranderen is, maar hij wel. Jan-Joost slaat dan wild met zijn hoofd ‘nee’ en zet het op een huilen. Dat doet ons ook denken aan een oudoom, die tijdens vroegere familiebijeenkomsten altijd beweerde dat zijn oren begonnen te ploppen als er regen, onweer of sneeuw onderweg was.

Vera en Marc, Maastricht

‘Kleed je goed aan als je naar buiten gaat, anders vat je kou.’ Of: ‘Pas op dat je niet op een koude bank in het park gaat zitten, anders loop je kans op een blaasontsteking.’ Iedereen kent wel dit soort goedbedoelde adviezen, vaak afkomstig van moeders, tantes en oma’s aan kinderen, kleinkinderen en partners. Van alle tijden zijn ze, deze raadgevingen en vertellingen. Ze zijn er ook over oorontstekingen (‘Trek een muts over je oren als het waait’), schouderpijn en andere spierkrampen (‘Als er in de bus of tram een raampje openstaat, dan voel ik het al: tocht! Dus: kou op m’n spieren, foute boel.’)

Geen bewijs
Veel van dit soort adviezen en beweringen schaar ik onder de noemer volksgeloof. Ze kunnen in principe geen kwaad, maar het bewijs ervoor is in het algemeen heel lastig te leveren. Ik besef dat ik hiermee nu op tenen trap, want aan dergelijke volkswijsheden mag niet worden getwijfeld. Toch wéét ik: voor een verkoudheid heb je een virus nodig en voor een blaas- of oorontsteking een bacterie. Zonder bacteriële of virale ziekteverwekker kan er geen ontsteking of infectie ontstaan. Er is ooit onderzocht of vrouwen die met de voeten in een teiltje met koud water zitten, sneller blaasontsteking zouden krijgen, Helaas, ook niet vastgesteld.

Borstrok aan!
Als kind mocht ik van m’n moeder in de herfst of ’s winters de deur niet uit zónder borstrok en onderhemd, die droegen we toen, bang als ze was dat ik ziek thuis zo komen. Maar die extra onderkleding was natuurlijk onzin, weet ik inmiddels. Hoogstens is er iets te zeggen voor de invloed van kou op spierklachten. We weten dat een warme douche of een behaaglijk bad heilzaam aanvoelt bij spierpijn, artrose of gewrichtsproblemen.

Is er een verklaring?
Vera en Marc, eigenlijk vragen jullie mij: wat is de invloed van het weer op kwalen en ziekten? Is er een verklaring voor het feit dat onze zoon storm voelt aankomen, gezien zijn onrust, en dat de oudoom hetzelfde heeft met ‘ploppende’ gehoorgangen als er onweer op tilt is?
Dat van die ploppende oren klopt waarschijnlijk wel: als de Buis van Eustachius (tussen het middenoor en de neusholte) verstopt is, kun je last hebben van luchtdrukverschillen. Die kunnen een aankondiging van regen of storm zijn. Goed onderzoek is daarnaar niet gedaan, voor zover ik weet. Daarvoor zijn de ervaringen ook te divers, maar ik kan me wel veel voorstellen bij de invloed van dalende en toenemende luchtdrukverschillen. Dieren zijn er ook gevoelig voor. Neem nu koeien in een weiland, die allemaal met hun koppen naar beneden bij de rand van een sloot gaan staan zodra er onweer in de lucht zit. Of zoals mijn vrouw weleens zegt: “Als de vogels blijven vliegen, dan blíjft het voorlopig regenen.”

Reageren of vragen?
info@meerovermedisch.nl
Zie ook www.meerovermedisch.nl