Wat doet u na een wespen- of bijensteek?

Zomertijd betekent ook wespen- en bijentijd. Wat moet u doen als u gestoken bent?

Wespen en bijen veroorzaken iedere zomer veel overlast. Veel mensen zijn bang om gestoken te worden. Niet zo gek, want de meeste mensen ervaren wespen- en bijensteken als erg pijnlijk. Terwijl ze steken, brengen de bijen en wespen een giftige stof in uw huid. Niet de prik zelf, maar het gif veroorzaakt jeuk, pijn of een bult.

Waarom steken wespen en bijen?

Wanneer een bij zich bedreigd voelt, steekt hij. De bij kan na de steek zijn angel niet meer terugtrekken. Hierdoor verliest de bij een deel van zijn achterlijf, waardoor hij dood gaat. Daarom steken bijen alleen als zij zich echt bedreigd voelen. In tegenstelling tot bijen kunnen wespen meerdere malen steken zonder hun angel te verliezen en dood te gaan. Omdat steken voor wespen geen negatieve gevolgen heeft, zullen ze snel steken als ze zich bedreigd voelen. Het slaan naar wespen om ze weg te jagen, is vaak een aanleiding voor wespen om in de aanval te gaan. Ook zijn wespen agressiever aan het einde van de zomer. Rond deze periode is voedsel erg schaars voor ze en dit heeft invloed op hun humeur. Ze voelen zich sneller bedreigd en zullen eerder aanvallen.

Gestoken door een bij

Een steek van een bij is pijnlijk en kan een flinke bult geven. De angel van de bij blijft in uw huid zitten en moet snel verwijderd worden. Probeer de angel eruit te schrapen met uw nagel, de rand van een bankpas, de stompe kant van een mes of een pincet. Soms hangt er nog een klein gifzakje aan de angel. Pas dan op dat u niet in het zakje knijpt. Dan kan er namelijk meer gif in uw huid spuiten. Als de angel eruit is, kunt u eventueel het gif uit de huid zuigen met een gifzuiger (een soort vacuümpompje). Daarna kunt u povidonjodium of alcohol op het wondje doen. Een koude, natte doek, ijs of een coldpack helpt tegen jeuk en een zwelling.

Gestoken door een wesp

Ook de steek van een wesp kan zeer pijnlijk zijn en een flinke bult veroorzaken. Is de angel blijven zitten, dan is het ook bij een wespensteek noodzakelijk die snel te verwijderen. U kunt het gif uitzuigen of hiervoor een gifzuiger gebruiken. Daarna is het belangrijk het wondje te desinfecteren. Koel direct daarna de plek met een natte doek, ijs of een coldpack om jeuk en een zwelling tegen te gaan.

In beide gevallen geldt: bent u in een vinger gestoken? Verwijder dan eventuele ringen, want dat lukt niet meer als de vinger opzwelt.

Helpen antihistaminica bij een wespensteek of bijensteek?

• Bij een insectenbeet zijn meestal geen medicijnen nodig, maar helpt koelen onvoldoende dan kan paracetamol helpen.
• Soms kan een wespensteek of de steek van een bij ervoor zorgen dat bijvoorbeeld uw hele hand of arm dik wordt. Dan kunnen allergietabletjes, ofwel antihistaminica, helpen. De werkzame stof daarvan is bijvoorbeeld cetirizine, desloratadine, loratadine of cinnarizine.
• Bij jeuk kunt u eventueel een middeltje zoals menthol, strooipoeder of een crème gebruiken.

En helpt azijn bij een bijen- of wespensteek?

Sommige mensen zweren bij azijn bij een wespen- of bijensteek. Meng hiervoor een beetje (appel)azijn 50/50 met water en smeer dit op de plek van de steek. Dit vermindert de irritatie en jeuk.

Allergisch voor een wespen- of bijensteek?

Een klein deel van de bevolking (geschat wordt 0.8-5 procent) reageert uitzonderlijk heftig op een bijen- of wespensteek. In Nederland overlijden er jaarlijks zelfs twee tot vijf mensen aan een insectengif overgevoeligheidsreactie (=anafylaxis). Een heftige allergische reactie – ook wel anafylactische shock genoemd – kan pas ontstaan als u al eens eerder in aanraking bent geweest met het insectengif. Bij de eerste steek reageert uw lichaam nog niet erg, al kan de allergie dan wel volledig worden opgebouwd. Maar bij de volgende steek door wesp of bij kunnen al levensgevaarlijke situaties ontstaan. Dit kan zich uiten in rode bultjes (= galbulten ) over het gehele lichaam – ook op de handpalmen en voetzolen – die gepaard gaan met hevige jeuk. Daarnaast kunnen uw ogen en lippen opzwellen. Indien er zwellingen in het halsgebied (vaak niet zichtbaar) optreden, wordt spreken, slikken en ademhalen moeilijk.

Bij sommige mensen met een heftige allergische reactie na een bijen- of wespensteek kan misselijkheid, braken, diarree, buikkrampen en het laten lopen van ontlasting voorkomen. Soms wordt ook de urine spontaan geloosd. In het ergste geval kan de bloeddruk sterk dalen en kunnen er hartritmestoornissen ontstaan, soms gevolgd door bewustzijnsverlies. Meestal treden deze reacties binnen een kwartier na een steek op.

Als u weet dat u erg allergisch bent voor een steek van een bij of wesp, dan kunt u maar beter twee adrenalinepennen bij zich dragen. Met zo’n pen geeft u zichzelf een prik, zodra u gestoken bent. Als deze prik onvoldoende werkt, gebruikt u na 5 tot 10 minuten de tweede pen. Sowieso neemt de werking van de eerste prik na een half uur af en is het belangrijk om uzelf dan nog een keer te prikken. Als u allergisch bent, kunt u ’s ochtends ook uit voorzorg vast een antihistaminicum nemen. Bedenk wel dat die tabletten vaak ook invloed op uw rijvaardigheid hebben.

Wanneer moet u met een bijen- of wespensteek naar de dokter?

• Bij een steek in de mond, tong of keel.
• Als u overgevoelig bent voor wespen- of bijensteken en er eerder goed ziek van bent geweest.
• Als u benauwd wordt na een steek.
• Als u huiduitslag krijgt op andere plaatsen dan waar u gestoken bent.
• Als u dikke oogleden of dikke lippen krijgt terwijl u ergens anders gestoken bent.
• Als de huid om de bijen- of wespensteek rood wordt en de plek groter wordt.
• Als u na een bijen- of wespensteek jeuk over uw hele lichaam krijgt.

Hoe voorkomt u een wespen- of bijensteek?

• Houd wespen en bijen buiten door ramen en deuren dicht te houden. Het plaatsen van horren is ook een mogelijkheid.
• Blijf rustig wanneer een wesp of bij in de buurt is. Het wegwuiven werkt averechts. Ze worden agressief en steken sneller.
• Dek eten en drinken dat buiten staat goed af.
• Controleer voordat u een slok of hap neemt of er geen wesp of bij in het blikje of glas zit; gebruik bij het drinken uit blikjes liever een rietje.
• Vermijd (overmatig) gebruik van producten met een zoetige geur, zoals parfums. Dit trekt wespen aan.
• Kom bij voorkeur niet in de buurt van bloeiende bloemen of overrijp (afgevallen) fruit en wees voorzichtig bij het plukken van fruit of bloemen.
• Laat een bijen- of wespennest door een professioneel bedrijf verwijderen als u er een aantreft.

Let op: ondergrondse wespennesten worden snel over het hoofd gezien. Pas hiervoor op bij onder andere grasvelden. Loop liever niet op blote voeten in het gras als u niet zeker weet dat er geen wespen zijn. Dit geldt zeker als u allergisch bent.

Bron(nen): Gezondheidsnet / Huidarts / Thuisarts / WebMD

Geschreven door: Franca van Dalen