DRAAIDUIZELIGHEID: De wereld tolt als je snel je hoofd beweegt

Beste dokter Ted,

Drie jaar geleden is bij mij BPPD vastgesteld. Ik word dagelijks duizelig wakker, de ene keer erger dan de andere keer. De KNO-arts heeft destijds uitgelegd dat er ‘kristallen door het hoofd dwalen’. Ik ga binnenkort nog naar de KNO-arts, maar we zijn benieuwd naar uw oordeel.

Margreeth Brussen, Arnhem

Een nare kwaal, Margreeth. Tienduizenden mensen in Nederland, vooral ouderen, kampen met klachten zoals jij die beschrijft. Over het uit bed stappen: de wereld tolt even – secondenlang, soms wel een minuut – als je (te) snel je hoofd beweegt. Dat kan ook gebeuren als je iets van de grond raapt en daarbij voorover buigt. Of bij het in bed stappen en wanneer je vervolgens van de ene op de andere zij draait. Dan lijkt het wel alsof het bed met jou erin een pirouette in de slaapkamer maakt. Iedere schielijke beweging kan dan leiden tot die draaiduizeligheid: als je omhoog of achterom kijkt…

Er zijn geen medicijnen voor
‘BPPD’ heet deze instabiliteit volgens het medische jargon, het is een afkorting van ‘Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid’. 3 tot 14 procent van de patiënten bezoekt de huisarts vanwege duizeligheidsklachten. Mensen – ik zie ze nog binnenkomen – die heel behoedzaam bewogen en kalm tegenover me gingen zitten. Vaak gaat positieduizeligheid vanzelf over, er zijn geen medicijnen voor. Maar ja, je moet wel even een periode door.

Allerlei vormen van duizeligheid

Duizeligheid kent vele gedaanten. Een licht gevoel in het hoofd of ‘onvast’ lopen kan komen door veranderingen in de bloeddruk of een wankel evenwicht doordat oudere spieren verzwakken. Ook hartritmestoornissen, afnemend zicht, een hypo (laag suikergehalte in het bloed) bij diabetes kunnen duizelingen veroorzaken. En niet te vergeten medicijnen, zoals plaspillen of bloeddrukpillen. 

‘Gruis’ in het evenwichtsorgaan
U heeft het over ‘kristallen die door het hoofd dwalen’, mevrouw Brussen. Kristallen komen inderdaad voor in het verhaal van de draai- of positieduizeligheid. Ze ontstaan wanneer ‘gruis’ in de vloeistof van het evenwichtsorgaan zit. Dat gruis bestaat uit kleine kalkkristallen die daar thuishoren, maar die zich hebben verplaatst.

Ze zitten op ‘haartjes’ die signalen sturen naar de hersenen die gaan over onze hoofdbeweging. Als het gruis losraakt, kan het in een ander deel van het evenwichtsorgaan terechtkomen en daar verkeerde prikkels geven, die maken dat onze hersenen bij bepaalde hoofdbewegingen onterecht een draaisensatie registreren. Het losraken van die kristallen kan allerlei oorzaken hebben: een hoofdongeval, een ooroperatie of oorontsteking of gewoon veroudering van het binnenoor. Heel vaak is er geen echte oorzaak.

Bij de meeste patiënten helpt het
Met de ‘Epley-manoeuvre’ kan de dokter proberen het gruis te verplaatsen naar een plekje waar het geen last geeft. De patiënt wordt daarbij op een onderzoeksbank in verschillende posities geplaatst, en er worden dan vier opeenvolgende bewegingen met het hoofd gemaakt, waarbij iedere beweging dertig tot zestig seconden wordt aangehouden.

Bij elke beweging kan de patiënt duizelig worden. De behandeling duurt ongeveer vijftien minuten en is bij zo’n tachtig procent van de mensen effectief. Het kan wel nodig zijn om meer dan één keer zo’n manoeuvre te ondergaan.

Reageren of vragen?
info@meerovermedisch.nl
Zie ook www.meerovermedisch.nl