De ‘Soldaat van Oranje’ is één van de bekendste verzetsstrijders van ons land. Zijn echte naam is Erik Hazelhoff Roelfzema. Hij werd beroemd toen hij in 1971 over zijn oorlogsbelevenissen het boek ‘Soldaat van Oranje’ schreef. Het boek werd een bestseller, de film een kaskraker en de musical breekt nog steeds alle records. Maar wie was Erik Hazelhoff Roelfzema nu eigenlijk? Onze verslaggever Eric van Onna sprak met zijn schoondochter, fotografe Patricia Steur (76).
Foto: ANP
Je belandde na een huwelijk met tattoo-koning Henk Schiffmacher in een relatie met Erik Hazelhoff Roelfzema junior. Hoe kwam je met hem in contact?
Patricia: “Ik maakte een fotoboek over de Militaire Willems-Orde. Deze Orde is niet alleen de hoogste Nederlandse militaire onderscheiding, maar ook de oudste en hoogste Nederlandse ridderorde. Ik ben gaan researchen en kwam erachter dat Erik senior, die op Hawaii woonde, even in Nederland was. Ik heb hem gebeld en hij zei: ‘Zeg maar niet tegen je uitgever dat ik in Nederland ben, kom maar naar Hawaii.’ Ik kom op Hawaii aan en één van de eerste dingen die hij zei, was: ‘Kom maar lekker bij van je reis, dan gaan we morgen lunchen met mijn zoon.’ Die volgende dag ontmoette ik dus ook zijn zoon, Erik Hazelhoff Roelfzema junior, en dat was pats, boem, blikseminslag: verliefd tot over mijn oren. Ik moest natuurlijk eerst mijn relatie met Henk beëindigen, en gelukkig zijn we altijd goede vrienden gebleven. Daarna ben ik met Erik junior twintig jaar getrouwd geweest. Twintig mooie jaren. En toen overleed hij.”
Jij hebt Erik senior zeventien jaar als jouw schoonvader meegemaakt. Hoe ging dat eerste contact met hem?
“Toen ik hem op Hawaii voor het eerst zag, zei ik tegen hem: ‘Hoe gaat het met u?’ Hij zei: ‘Jij gaat geen u tegen mij zeggen hè, want dan ben ik snel met je klaar.’ Ik voelde me dus meteen op mijn gemak bij hem. Hij gaf mij het gevoel alsof ik hem al kende. Hij was ook werkelijk geïnteresseerd in wat ik deed. Ik stelde vragen aan hem, maar hij stelde ook vragen aan mij.”
Werd Erik senior op Hawaii gezien als een held?
“Hij wilde absoluut niet als de ‘Soldaat van Oranje’ op Hawaii rondlopen. Sommigen kenden zijn achtergrond, anderen niet. Hij was daar veel meer bekend als ‘Big Pa’. Ook onder de oorspronkelijke inheemse Hawaiianen. Erik maakte hen bewust van hoe je je stem kon laten horen. Hij was altijd bezig met de onderdrukten. Wat hij voor de Molukkers heeft gedaan (hij zette zich in voor de Molukse onafhankelijkheid, red.), deed hij nu op Hawaii. Ik zag wel in het contact met de Hawaiianen dat ze veel respect voor hem hadden, maar geen overdreven adoratie. De vader van Erik senior zei altijd: ‘Als je in iets gelooft, moet je ervoor vechten.’ Dat heeft Erik zo in zijn hart opgeslagen en werd er zo door geïnspireerd, dat hij vond dat hij iets moest doen in de Tweede Wereldoorlog.”
Erik Hazelhoff Roelfzema jr., Erik Hazelhoff Roelfzema sr., zijn vrouw Karin Hazelhoff Roelfzema-Steensma en Patricia Steur.
Erik is beschoten, beschimpt en bewierookt…
“Ach, weet je, als je in de schijnwerpers staat, word je vanzelf mikpunt van van alles en nog wat. Hij is jarenlang mijn schoonvader geweest. In de winter gingen we altijd naar Hawaii. Dat was nooit saai, altijd leuk. Grote diners en andere dingen als spannende tochten over het eiland. Ook de kleine dingen met hem waren leuk.”
Hoe zou Erik de wereld van vandaag de dag bezien?
“Ik denk dat hij het allemaal verschrikkelijk zou vinden. Ik ben ervan overtuigd dat hij vooraan in de protesten tegen Trump had gelopen. Hij was democraat en keuzevrijheid had hij hoog in het vaandel. Hij bleef altijd die strijder, hij zou het niet kunnen laten. En over wat er hier vandaag de dag in de Nederlandse regering en in de Tweede Kamer gebeurt zou hij zijn hoofdschuddend zeggen: ‘Wat gebeurt hier in hemelsnaam?’”
Hoe herinner jij je hem?
“Alleen maar fijne herinneringen. Een superschoonvader die probeerde altijd voor iedereen klaar te staan. Als je in de problemen zat, probeerde hij dat samen met je op te lossen. Ik heb het ook altijd prachtig gevonden om te zien hoe de band tussen Erik senior en zijn zoon was. Zo mooi. Ze hadden prachtige conversaties en briefwisselingen die heel diepgingen; over de wereld. Zijn zoon Erik heeft mij die brieven ook wel laten lezen. Dat ging niet alleen over wereldse zaken, maar ook over privézaken en persoonlijke gevoelens. Erik overleed in 2007 en is 90 jaar oud geworden. Bij de uitvaart sprak de predikant de woorden: ‘Zo iemand kun je volgen, misschien kun je hem bijhouden, maar je komt er nooit voorbij.’ En zo is het.”
De Onbekende Soldaat
De documentaire ‘De Onbekende Soldaat’ duikt dieper in het leven van Erik Hazelhoff Roelfzema. Roelfzema vond zichzelf geen held, maar een schrijver. En toch lijkt zijn leven nog het meest op een stripboek vol avonturen: strijder tegen onrecht, journalist, schrijver, vliegenier, tv-producent in Amerika, voorlichter bij de Rijksvoorlichtingsdienst, adjudant van koningin Wilhelmina, vriend van Prins Bernard.
Zondag 4 mei om 20.55 uur bij MAX op NPO 1.
Tekst: Eric van Onna
Dit artikel staat in MAX Magazine nummer 18. Bent u geen abonnee, maar wilt u iedere week genieten van puzzels, weetjes, interviews en programma-informatie? U kunt hier abonnee worden.
