50 jaar ‘Te land, ter zee en in de lucht’

In 2023 is het vijftig jaar geleden dat de eerste uitzending van ‘Te land, ter zee en in de lucht’ te zien was. Eppo van Nispen tot Sevenaer, directeur van het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid kijkt terug op dit vermakelijke programma.

Het ene na het andere warmterecord wordt verbroken. Ik snak naar een verkoelend watertje, of zeg maar rustig, water. Met kleren maakt mij dan niet uit. Heerlijk. Dat krijgen van een nat pak was vijftig jaar geleden het begin van een nieuw zomerprogramma: ‘Te land, ter zee en in de lucht’. Het werd het langstlopende programma van alle grote amusementsprogramma’s. Maar liefst 37 jaar zagen we allerhande zelfgemaakte ludieke voertuigen met hun bemanning voornamelijk in het water verdwijnen. Producent René Stokvis kwam met het idee. Hij had een man in een zelfgemaakt tuigje van de Tower Bridge in Londen zien afspringen. Daar moest een programma bij te bedenken zijn.

‘Vlieg er eens uit’

Op 19 juni 1973 stond de haven van Enkhuizen vol voor de eerste opname van ‘Vlieg er eens uit’. Het concept was simpel: zorg dat je met een eigengemaakt apparaat zolang mogelijk in de lucht blijft. Minstens vijftien waaghalzen waren er voor het programma nodig. Er hadden zich slechts drie vlieghelden opgegeven. Voor de overige twaalf werd het stuntteam van stuntkoning Hammie de Beukelaar ingehuurd. Joost den Draaijer (alias Willem van Kooten) was de eerste commentator. Hij kwam met een helikopter en sprong midden in de haven uit het toestel.

Lees ook: Heeft u ook heimwee naar ‘Baantjer’?

Het bleef niet bij vliegen

Het programma was van begin af aan een enorm succes. Miljoenen kijkers genoten elke keer van diverse constructies en mensen die als kip of non het luchtruim kozen om met een daverende klap in het water te eindigen. ‘Plons er eens in’ was een betere omschrijving. Een feest voor het oog én de buikspier, want die bleef schudden van het lachen. Het bleef niet bij vliegen alleen. Nee, er werd gefietst (‘Fiets ‘m d’r in’), er werd gegleden (‘Tobbedansen’), er werd gelopen (‘Loop er eens in’). Maar liefst 29 gekmakende spelonderdelen werden bedacht.

André van Duin

De meest bijzondere presentator was MAX’s eigen André van Duin. Hij had zelfs een dubbelrol. Hij was presentator en gaf als Meneer Vreugdevol, die allesbehalve vreugdevol konk, ook commentaar. Het Achteruitrijden (met Dafjes) in 1979 op Zandvoort was één van de meest memorabele uitzendingen. Liefst 40.000 mensen kwamen ter plekke kijken. In 2010 kwam een einde aan dit unieke Nederlandse kijkvermaak. Het zou niet meer passen bij de publieke omroep. Jammer, want er gaat niets boven het kijken naar een nat pak.

Leuk videofragment

Dit artikel staat in MAX Magazine nummer 30-31. Bent u geen abonnee, maar wilt u iedere week genieten van puzzels, weetjes, interviews en programma-informatie? U kunt hier abonnee worden. 

Eppo van Nispen tot Sevenaer.

Foto: ANP.