Dionne Stax: ‘Soms schaamde ik mij’

MAX-presentator Dionne Stax maakte de documentaireserie ‘Het Hoge Noorden’. Daarin volgt ze een jaar lang, vier seizoenen, een zestal families die Nederland verlieten om te gaan wonen in het uiterste noorden van Scandinavië.

Het mag idyllisch klinken, maar hoe is het echt om zelfvoorzienend te leven in de Zweedse wildernis? Waarom zou je willen wonen op een plek waar de winters lang en donker zijn en de zomers juist kort?

‘Het Hoge Noorden’ is wel even wat anders dan de warme studiolampen bij ‘Van onschatbare waarde’.
“En toch heb ik geen seconde na hoeven denken toen mij de vraag werd gesteld of ik dit programma wilde doen. Toen ik dat belletje kreeg stond mijn vriend naast mij. Ik zei meteen tegen hem: ‘Dit is echt iets voor mij, dit wil ik doen.’ Hij vond het ook perfect bij mij passen.”

Heeft dat avontuurlijke er altijd bij jou ingezeten?
“Ja. De familie van mijn moeder komt van de boerderij, dus ik ben gewend om veel met dieren te zijn en om in de natuur te leven. Ik heb dat ook altijd heel erg fijn gevonden. Ook vandaag de dag vind ik het fijn om in het groen te zijn. Ik woon in een appartement in de stad, maar ik merk dat ik steeds meer begin te lonken naar de natuur.”

Het beeld dat ik van jou heb is dat van een degelijke, keurige presentator in mooie kleding die graag op hakken loopt.
“De meeste mensen kennen mij van het jourmaal en de studioprogramma’s. Ik heb die andere kant van mijzelf nog niet kunnen laten zien op tv. Dit is echt een programma dat mij aan het hart gaat en mij geraakt heeft.”

Wat heeft je zo geraakt?
“Ik ben op plekken geweest die echt afgelegen liggen. Als je je daar begeeft en je laat de natuur en het landschap op je afkomen, dan word je daar als mens heel stil en nederig van. De mensen die ik een jaar lang heb mogen volgen zijn stuk voor stuk bijzondere mensen. Heel veel mensen dromen ervan om die stap te zetten, maar om het ook werkelijk te doen moet je heel veel doorzettingsvermogen hebben. Ik ben bij Patricia en Cornelis geweest. Zij kochten vijftien jaar geleden een oude scheepswerf in het dorpje Bergsfjord. Daar woont een tiental mensen. Eén keer per dag gaat er een ferry naar toe. Eén keer per week wordt de supermarkt gevuld en verder moet je het doen met wat er op dat eiland is. En dat is niet veel. 

Op een gegeven moment was het zo van: ‘Jongens, vanavond eten we vis, pak de boot, vang vis en maak het klaar.’ Ik werd daarmee teruggeworpen op de essentie van het leven. Ik schaamde mij ook wel een beetje. Want, ik zal het maar bekennen, ik wist echt niet hoe ik een vis moest vangen, laat staan bereiden. Plots was ik mij ervan bewust hoe ver wij van de natuur af zijn komen staan. Ik merkte dat als je op zo’n eerlijke manier bezig bent met eten dat je er ook voldoening van krijgt. In mijn dagelijks leven ga ik na mijn werk naar de supermarkt en koop eten. Nu ging ik terug naar de basis. En het smaakte nog lekker ook toen het op mijn bord lag. Ja, het was de lekkerste vis die ik ooit at. Echt.”

Ben je ook weleens ontroerd geweest?
“Jazeker, niet alleen de natuur ontroerde mij, maar ook de mensen. Als je de levensverhalen hoort is het natuurlijk niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Het is keihard werken, veel geliefden achterlaten en veel afscheid nemen. En ja, dat raakte mij.”

Wat hebben de mensen die jij gesproken hebt gemeen?
“Hun doorzettingsvermogen en zelfredzaamheid. De gemene deler is de onbegrensde liefde voor elkaar en het vertrouwen in elkaar. Alleen dan kun je dit avontuur aan.” 

Is het soms ook overleven?
“Ik was bij Martijn en Anne. Zij toverden een vervallen landgoed om in een prachtige droomplek waar ze toeristen ontvangen. Er was een moment dat Anne medische hulp nodig had. En dan is het niet zo dat er binnen een paar minuten een ambulance in de buurt is. Dat zijn de momenten dat je je afvraagt: waar ben ik aan begonnen? Maar de liefde voor de natuur en de plek waar ze wonen is zó groot, dat ze toch zeggen: ‘Dit is ons leven, zo willen wij het.’”

Heb jij na het maken van deze serie weleens gedacht: zo’n leven wil ik ook wel?
“Ik merkte dat ik op deze afgelegen plek, zo in de natuur, zonder herrie en ruis, heel erg rustig werd. Ik heb in die dagen ook zo lekker geslapen. Maar tegelijkertijd vraag ik mij af of ik dat voor altijd zou kunnen. Waarschijnlijk is het een stap te ver voor mij.”

Liever het warme zuiden of het ijzige noorden?
“Af en toe het zonnige zuiden, maar ik kan inmiddels ook behoorlijk warm worden van het ijzige noorden!”

Het Hoge Noorden
Vanaf maandag 27 maart
Om 20.30 uur bij MAX op NPO 1