Het Elizabethiaanse tijdperk

Het tweede Elizabethiaanse tijdperk is voorbij, koning Charles III zit alweer enkele maanden op de troon. Elizabethiaans: ik weet niet of dat ook voor u geldt, maar ik krijg het woord nauwelijks uit mijn mond. Terwijl je met zeventig jaar op de troon toch echt van een tijdperk kunt spreken.

Niet alle koningen of koninginnen krijgen automatisch een tijdperk naar zich vernoemd, ook niet in het Verenigd Koninkrijk. Het moet een langere periode zijn, die achteraf qua stijl en ontwikkeling gemakkelijk te duiden is. Iedereen heeft weleens van het Victoriaanse tijdperk gehoord. Het was de tijd dat Elizabeths betovergrootmoeder Victoria (1819-1901) op de troon zat. Maar liefst 63 jaar zelfs. Een goede koningin was ze niet, maar ze was wel een goed mens. Ze vond de baurgerlijke moraal, waarin de vader des huizes zijn vrouw trouw is, niet slaat, de ouders de kinderen zelf opvoeden en het gezin naar de kerk gaat, superieur aan het leven van de rijken of de aristocratie. Ze was zelf gelukkig getrouwd met prins Albert van Saksen-Coburg-Gotha, aan wie ze was uitgehuwelijkt.

Het huwelijk duurde slechts 21 jaar, tot de prins onverwacht overleed. Victoria ging de rest van haar leven in rouw en dat betekende dat ze behalve het tekenen van wetten, niet veel deed. Ze liet zich jarenlang niet zien aan haar volk en de premiers moesten haar soms helemaal in Schotland opzoeken, omdat ze zich daar had opgesloten in het door prins Albert gebouwde kasteel Balmoral. In het Victoriaanse tijdperk gebeurde er heel veel waar de naamgeefster niets mee te maken had. De burgerlijke moraal werd inderdaad steeds meer de norm, maar dat was niet alle opzichten een verbetering. Want met burgers werden de mensen bedoeld die geen adellijke titel hadden, maar wel in prachtige huizen woonden met personeel. Voor de armste Britten veranderde er weinig; hun ellende werd veelal groter. Er kwamen moralistische wetten. Zo werd homoseksualiteit ineens verboden. Het werd daarvoor echt niet geaccepteerd, maar nu konden homoseksuelen worden veroordeeld. En dat gebeurde ook massaal. Oscar Wilde, de beroemde schrijver, belandde in de gevangenis en vluchtte na zijn vrijlating naar Frankrijk omdat hij in eigen land nergens meer welkom was. Maar in de tijd van Victoria was er ook grote economische voorspoed, vooral dankzij de rijkdom van de koloniën.

Haar land was een wereldmacht. Ze werd keizerin van India. Daarnaast was er grote industriële vooruitgang. Het was de periode van de romantiek bij de grote schrijvers, maar ook, als reactie op de ongelijkheid in de maatschappij, de opkomst van anarchisme en communisme. Hoe zal men later op het tijdperk van Elizabeth II terugkijken? Een tijd van vrede, ondanks de vele lokale oorlogen. Grote economische voorspoed. De welvaartstaat. Voor het Verenigd Koninkrijk de tijd van de Europese Unie. En zo vrees ik: de tijd waarin het koninkrijk nog verenigd was. De Schotten hebben geen hekel aan Charles, maar de emoties die men na al die decennia voelde voor de Queen, waren voor velen reden om bij het referendum tegen zelfstandigheid te stemmen.

Schotland is rijk aan olie, heeft Engeland niet meer nodig en wil bij de EU terugkeren. Afscheiding van het Verenigd Koninkrijk zou voor Charles, die net zo graag een kilt draagt als een maatpak, een ramp zijn als dat besluit in zijn tijdperk gaat plaatsvinden.

Agenda 2022  Koninklijk huis

7 december
Prinses Catharina-Amalia is jarig, ze wordt 19 jaar.
Koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Beatrix, prins Constantijn en prinses Laurentien zijn aanwezig bij de uitreiking van de Prins Claus Impact Awards 2022 in het Koninklijk Paleis op de Dam, Amsterdam.