Zo laat je geen monarchie na

Onlangs mocht ik mee met het staatsbezoek van ons koningspaar aan Zweden. Als je echt wilt zien hoe het voor en achter de schermen van een monarchie reilt en zeilt, dan is een uitgaand staatsbezoek een ultieme kans.

Het staatsbezoek aan wijlen koningin Elizabeth in 2018 was in dat opzicht onvergetelijk. Achter de schermen van Buckingham Palace – toch het toonbeeld van grandeur en rijkdom – zagen we afbladderende verf op de muren, kapotte linoleumvloeren, pinautomaten en posters voor bingo- en karaokeavonden voor het personeel. De staat van het paleis is veelzeggend voor de staat van de monarchie die Elizabeth aan haar zoon heeft achtergelaten. Pas op 73-jarige leeftijd koning worden is al niet niks, laat staan een instituut te moeten moderniseren dat het voor een deel juist van traditie en oude gebruiken moet hebben. Inmiddels is duidelijk dat Charles als koning pijnlijke en moeilijke besluiten durft te nemen. De dag na de begrafenis van zijn moeder viel er bij een deel van het paleispersoneel een ontslagbrief op de mat. De monarchie zal het niet alleen met minder mensen moeten doen, ook het uiterlijk vertoon zal verminderd worden. Zijn eigen kroning, gepland op 6 mei 2023, zal minder groots worden dan die van zijn moeder, bijna zeventig jaar geleden.

Terug naar Zweden. De monarchie is daar vooral populair dankzij koningin Silvia en kroonprinses Victoria. Koning Carl Gustaf heeft geluk met zulke vrouwen, want zelf mist hij het nodige charisma. Sinds zijn bezoekjes aan stripclubs, zijn contacten met foute mannen en zijn affaire met een Nigeriaanse zangeres bekend werden, is hij zijn gezag kwijt. Rondkijkend aan het Zweedse hof vielen me twee dingen op. De pr-afdeling wordt gerund door sterke, slimme en ter zake kundige vrouwen die de monarchie positief in het nieuws houden. Maar de rest van het hof bestaat uit oude mannen in kostuums waarin je honderd jaar geleden al voor schut liep. Een man met een steek vol met kaketoeveren leidde de koninklijke gasten langs een lange rij van mensen aan wie ons koningspaar voorgesteld moest worden. En dan was er nog een man met een helm waaruit blauwe, rode en gele veren staken.

Klukkluk in een Europees soldatenpak uit de negentiende eeuw, zeg maar.  Traditie is mooi, een beetje theater van staat mag – kijk naar Prinsjesdag. Maar een monarchie moet geen lachwekkende parade van stupide uniformen worden. Wie een gezonde monarchie wil nalaten, pakt het zelf aan, voordat de erfgenamen met de troep en de ellende achterblijven.

Agenda 2022  Koninklijk huis

28 oktober
Prinses Margriet opent in Museum Hoeksche Waard, Heinenoord de tentoonstelling ‘Juliana, Een eeuw in poppen’.