‘De kolonisatie heeft óók iets moois opgeleverd’

Wie denkt dat Frans Leidelmeijer (80) tegenwoordig van zijn welverdiende pensioen geniet, heeft het mis. De voormalig kunsthandelaar en expert bij ‘Tussen Kunst en Kitsch’ vertrekt begin september naar zijn geboorteland Indonesië voor de opnames van een documentaire.

Het gaat om het tweede deel van zijn documentaire ‘Kruisbestuiving’ over de wederzijdse invloed van Nederland en Indonesië op het gebied van toegepaste kunst en architectuur. Leidelmeijer: “Gedurende mijn loopbaan als kunstexpert ontdekte ik de invloed van de Indonesische op de Nederlandse toegepaste kunst en architectuur. Zo werd rond 1900 de batiktechniek door Nederlandse ontwerpers overgenomen en is er een eigen Nederlandse batikschool ontstaan, die zich uiteindelijk over de rest van Europa heeft verspreid. De lezingen die ik erover gaf, werden zó goed werden ontvangen, dat ik er een boek over wilde schrijven. Totdat iemand opperde er een documentaire van te maken.”

Waarom móet dit verhaal volgens u verteld worden?
“Er is zo veel negatiefs geschreven over de kolonisatie. Een periode die ik zeker niet mooier wil inkleuren dan hij was. Dat weet ik uit eigen ervaring. Ook wij zijn als Indo-Europeanen (‘Indo’s’) door de oorlog en de repatriëring getekend. Met ‘Kruisbestuiving’ wil ik alleen laten zien dat er óók positieve dingen uit de ontmoeting tussen deze twee culturen is voortgekomen. En dat dat geldt niet alleen voor Nederland. Door het werk van de Nederlandse, Indisch-Nederlandse en Indo-Chinese architecten heeft Indonesië nu bijvoorbeeld prachtige gebouwen.”

Is deze documentaire een soort eerbetoon aan uw geboorteland?
“In zekere zin wel. Veel Indo’s hebben, inclusief ikzelf, toch last vast van minderwaardige gevoelens. Het Nederlands-Indië waarin ik werd geboren, was heel hiërarchisch. De witte Nederlanders hadden het voor het zeggen. Het hoogst haalbare voor ons was een baan als kantoorklerk of ergens in lagere rangen in het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Deze documentaire laat zien dat we wel degelijk een stuk cultureel erfgoed hebben om trots op te zijn.”

U heeft inmiddels heel wat bereikt. Zijn die minderwaardige gevoelens er nog steeds?
“Veel minder, ik heb bereikt wat ik voor ogen had. Ik wil nu graag de schoonheid delen die ik onderweg ben tegengekomen.”

Waar gaat ‘Kruisbestuiving deel II’ over?
“Daar waar het eerste deel zich richt op de Indonesische invloed hier in Nederland, laat het tweede deel de Nederlandse invloed op Indonesië zien. Ik kom er zelf al sinds 1983, heb inmiddels heel wat gebouwen bekeken en bestudeerd én kan er aardig over vertellen. Toch wil ik vooral de interpretatie van lokale experts op het gebied van kunst en architectuur zien te achterhalen. Wat zien zij? Wie weet wat ik nog allemaal ontdek!”