Deze maand extra aandacht voor ‘macula’

Maculadegeneratie is de meest voorkomende oorzaak van slechtziendheid in Nederland, maar ook één van de onbekendste vormen van zichtverlies. Geschat wordt dat één op de vijf zestigplussers kans heeft deze ingrijpende oogaandoening te krijgen.

Als de tijd het ook maar even toelaat, is beeldend kunstenaar Heleen Schoots-Wilke bezig in haar atelier in Tiel om nieuw werk toe te voegen aan haar uitgebreide oeuvre van objecten en gestalten in verf op doek en papier. Toch is de vraag gepast wát zij nog ziet, nadat veertien jaar geleden, op 58-jarige leeftijd, maculadegeneratie werd vastgesteld. Een ingrijpende oogziekte waarbij het gezichtsvermogen almaar verder afneemt doordat de macula of ‘gele vlek’ (het lichtgevoelige gebied in het netvlies achterin het oog) minder goed gaat werken. Daardoor wordt scherp en gedetailleerd kunnen zien moeilijker. “Mijn zicht gaat achteruit”, erkent Heleen. “Het centrale deel ervan is beschadigd. Daardoor verlie s ik kleur en contrast in mijn gezichtsveld. Of dat invloed heeft op m’n werk? Ongetwijfeld. Maar ik zie wat ik zie, dan is het voor mij goed of niet goed… Een ander zal wellicht kleuren anders waarnemen. Maar ook dat is goed.” Heleen is interim-voorzitter van de MaculaVereniging en één van de circa 135.000 Nederlanders bij wie sprake is van leeftijdsgebonden maculadegeneratie (vanaf 55 jaar). Elk jaar wordt deze oogaandoening vast gesteld bij zo’n 14.000 Nederlanders. Aan dit omvangrijke gezondheidsprobleem wordt deze maand extra aandacht gegeven met de campagne ‘In het hart, uit het zicht’.

‘MIJN VADER HAD HET OOK’
Deze oogziekte was Heleen niet onbekend. “Mijn vader had ook ‘macula’. Hij reed graag auto, maar kwam op het laatst net iets te hard tegen stoepranden aan.” Bij Heleen werd uiteindelijk, na maanden met een zeer vage diagnose te hebben rondgelopen, de zogenoemde ‘natte’ variant van maculadegeneratie vastgesteld. Dat is de meest agressieve van de twee uitingen – ‘droog’ en ‘nat’. Alleen natte maculadegeneratie, waarbij zoals bij Heleen vocht achter het oog zit en in het netvlies, kan worden behandeld. De behandeling bestaat uit ooginjecties met een medicijn dat de ongebreidelde groei van bloedvaatjes remt. Daarbij is het mogelijk de achteruitgang van het zicht te vertragen. In 2019 waren 30.000 Nederlanders bij hun oogarts onder behandeling voor natte maculadegeneratie.

EERSTE SIGNALEN
“Het eerste dat mensen merken van zich ontwikkelende maculaproblemen is bijvoorbeeld een deuk of een hobbeltje in een rechte lijn of deurstijl”, legt Heleen Schoots uit. “De regels in een boek, de krant of MAX Magazine gaan golven. Het ruitjespatroon van de tegels in de badkamer is niet meer gelijkvormig of regelmatig. Je ziet verwrongen gezichten.”

DOE DE PREVENTIETEST
Daarom lanceert de MaculaVereniging een gratis preventietest: daarmee kunt u in kaart brengen hoe groot de kans is dat maculadegeneratie u zal treff en en wat de grootste risicofactoren zijn. Op basis van uw antwoorden worden er tips gegeven om dat risico te verkleinen. Via deze link kunt u de test invullen: maculavereniging.nl/maculatest Het zijn vijf vragen, die één minuut kosten en een wereld van verschil kunnen maken.