Tv-reclame verrijkte onze taal

Sinds enige tijd is onze vertrouwde Loeki de Leeuw terug. Eigentijds en vrolijk leiden zijn vrienden en hij weer het reclameblok van de publieke omroep in. Deze week wordt de Ster Gouden Loeki uitgereikt voor de beste tv-reclame. De gemiddelde tv-avond van vijf uur bestaat uit 45 minuten reclame.

Dat was in het begin van tv nul minuten. Pas in 1967, zestien jaar na de start van televisie in ons land, was er de eerste tv-reclame. Voordat dat gebeurde was er vooral veel ophef. De Consumentenbond was tegen. De Vereniging van Huisvrouwen vond het niks. In 1965 struikelde het kabinet-Marijnen er zelfs over. Het waren vooral de uitgeverijen die reclame op tv als grote bedreiging zagen voor hun advertentie-inkomsten. Zij hebben lang dwarsgelegen om dit soort reclame tegen te houden. De eerste krantenreclame op tv was bedoeld ter compensatie van dat mogelijke verlies. De slogan aan het eind van die reclame luidde: “De krant kunt u niet missen. Geen dág.”

Aanvankelijk waren reclames alleen te zien voor of na een journaal. In 1987 kwamen er ‘zwevende’ blokken en vier jaar later was er ook reclame op zondag te zien. In het begin waren de spotjes oersaai. Inmiddels heeft tv-reclame een vaste plek in ons leven. Sommige reclames zijn onvergetelijk. Kleine speelfi lms waarin humor een belangrijke rol speelt.

Dat verkoopt ook beter. Reclames geven vaak een mooie doorkijk in onze geschiedenis en leveren geweldige uitdrukkingen voor onze taal. Of het nu gaat om “Stom hè, ik vind het gewoon lekker” van Petje Pitamientje over pindakaas (1983), “Even Apeldoorn bellen” (1985) over ver zeker ingen of “Ik heb nog zo gezegd geen bommetje” over melk (1996). Maar ook fi guren waar we mee opgroeien. Tien jaar lang was Harry Piekema de onhandige supermarktmanager van wie we allen hielden. De absolute topper was ‘Meneer de Haan’ die 27 jaar Martine Bijl letterlijk bijstond in de “U moet de groenten van … hebben”. Zelf denk ik vaak terug aan Japie. Die van King Corn brood.

Het merk heeft het niet overleefd, maar de reclame uit 1969 in mijn hoofd en hart wel. De meeste doen dat niet. Dit jaar zijn er vooral veel irritante reclames over goksites. Wat zou ik daar graag “Foutje, bedankt” bij willen roepen.