Constantijn maakt taboe bespreekbaar

Prins Constantijn is voor veel Nederlanders bekender geworden door het interview dat hij half oktober aan RTL heeft gegeven rond zijn vijftigste verjaardag. De meeste mensen wisten niet veel meer van hem dan dat hij één van de drie zoons van Beatrix en Claus is. Door het interview hebben velen, ook ik, hem beter leren kennen.

Het interview leek veel op dat met de koning, toen die in 2017 vijftig werd. Hun rol in Nederland, hun echtgenotes, de kinderen (en hun mobieltjes…), maar ook de overleden naasten: prins Claus en prins Friso. De dood van hun broer is voor Willem-Alexander en Friso nog duidelijk een open wond. Daarover kunnen ze nauwelijks praten. Maar over hun vader, die nu 93 jaar zou zijn, kunnen ze gemakkelijker vertellen. Zeventien jaar geleden, op 6 oktober 2002, vijf dagen voordat Constantijn zijn 31ste verjaardag zou vieren, overleed prins Claus op 76-jarige leeftijd. Zijn dood was voor niemand een verrassing.

Vanaf begin jaren tachtig leed de prins aan depressies en daar kwamen later nog prostaatkanker en parkinson bij. Velen legden onterecht een verband tussen de verschijning van de prins en diens depressies. De ziekte van Parkinson kan ervoor zorgen dat mensen gaan trillen, maar er is ook een verstarringsvariant, waarbij patiënten als een soort robot bewegen. Over deze kant van parkinson is maar weinig bekend, waardoor er soms pijnlijke opmerkingen over worden gemaakt. Zo werd vaak gezegd dat de ‘depressieve’ Claus voor dagen als Prinsjesdag ‘platgespoten’ werd om nog een beetje mee te kunnen draaien.

Constantijn en Willem-Alexander spraken ook over de depressies van hun vader. De broers vertelden hoe het is om een kind te zijn van een ouder die daaraan lijdt. “Ik heb het erg moeilijk gehad dat ik me niet kon afzetten tegen mijn vader omdat hij ziek was. Want een depressie is gewoon een ziekte”, zei de koning in 2017. Willem-Alexander ging mede om die reden al jong, op zestienjarige leeftijd, het huis uit. Eerst naar Wales, daarna naar de marine. Maar Constantijn was pas twaalf toen de eerste tekenen van depressie zich bij Claus openbaarden.

“Ik begreep niet in welke wereld hij zat. Iemand kan op een moment heel normaal zijn en dan ineens heel erg in de put zitten. Ik vond het moeilijk om te helpen en me in te leven in wat hij meemaakte. Daar voelde ik me redelijk machteloos over. Ik denk wij allemaal wel.” Waar Willem-Alexander een beetje ‘vluchtte’, ging Constantijn de confrontatie weleens aan. Over de ruzies met zijn vader zei hij: “Dat had dan enorme impact op hem. Hij trok het heel slecht als de familie niet in harmonie was, terwijl het soms best goed is voor kinderen om een keer ruzie te maken.” Het is nog altijd moeilijk om over depressies te praten. Mensen die er geen last van hebben, zullen en kunnen het nooit helemaal begrijpen. Maar wat zou prins Claus trots zijn geweest op zijn zoons, die het onderwerp vanuit hun eigen belevingswereld bespreekbaar maakten. Het zal velen hebben geholpen.

Agenda 2019 Koninklijk huis

27 oktober
Prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven zijn bij de Memorial Day of Canada op de Canadese oorlogs­begraafplaats in Bergen op Zoom. Prinses Anita, de echtgenote van prins Pieter-Christiaan, wordt 50 jaar.

31 oktober
Koningin Máxima is ‘s middags bij de uitreiking van de Prix de Rome in het Stedelijk Museum, Amsterdam.