Balkenende gul voor onze prinses

Omdat de achttiende verjaardag van prinses Amalia eraan komt en volgend jaar ongetwijfeld het gekrakeel over haar toelage zal gaan losbreken, leek het me goed om de Wet financieel statuut Koninklijk Huis nog maar eens na te lezen.

Ik wilde precies weten op welke gronden men ervan uitgaat dat de Prinses van Oranje straks vanaf haar achttiende kan rekenen op een salaris van ruim 250.000 euro netto per jaar en een onkostenvergoeding van nog eens 1,2 miljoen euro. Op die opbouw kom ik nog weleens terug. Daar is geen speld tussen te krijgen en een gevolg van onze welvaart, stijgende kosten en ga zo maar door. Alleen een grondwetswijziging zou daar nog een iets aan kunnen doen, maar dat gaan we niet meer redden voor haar verjaardag. Bovendien heeft premier Rutte een punt als hij zegt dat in 2008 dit alles al eens herbekeken is en men toen opnieuw akkoord is gegaan met de regeling. In datzelfde jaar is er echter wat toegevoegd aan het statuut, wat mij toen is ontgaan. En ik denk de meeste mensen. In 1972, toen het statuut werd opgesteld, kocht de staat de paleizen die nog Oranje-bezit waren. Ook Soestdijk ging van de hand met de toezegging dat Juliana en Bernhard er de rest van hun leven mochten blijven. In de nieuwe regeling stond dat ‘de Koning’ (in wetboeken wordt alleen over de koning gesproken) door de staat drie paleizen ter beschikking gesteld kreeg: Amsterdam, Noordeinde en Huis ten Bosch.

In 2008 is er echter aan toegevoegd dat per Koninklijk Besluit ook een woning ter beschikking gesteld kan worden aan degene die afstand heeft gedaan van het koningschap én aan de beoogde opvolger. In de toelichting werd dit een beetje weggeschreven als: ‘mocht het nodig zijn’ en ‘het is nu niet aan de orde’. Het stond haaks op de woorden van premier Lubbers die in de jaren tachtig in de Tweede Kamer moest verdedigen dat kroonprins Willem-Alexander vanaf zijn achttiende 900.000 gulden zou krijgen. De premier merkte toen op dat de prins van dat bedrag ook een huis moest kopen voor zijn studententijd.

Toen premier Balkenende en zijn regering in 2008 de mogelijkheid toevoegden, dachten ze dat koningin Beatrix zich na haar abdicatie zou terugtrekken op kasteel Drakensteyn. Dat deed ze ook. Maar ze eiste ook de woning op die het financieel statuut haar toekent. Maar Amalia zal er niet verstandig aan doen om een huis te kopen én haar staatswoning op te eisen, als ze dat al zou willen. Veel beter kan ze zelfs iets kopen en daarna met vette winst verkopen. Net als haar vader in zijn studententijd.