De angst voor water blijft altijd

Nederland en water. Het is tot op de dag van vandaag een gevecht. In de prachtige serie ‘Het water komt’ zien we wat dat water voor gruwelijks deed in 1953, het jaar van de Watersnoodramp.

Interessante video­fragmenten bekijken?
Het lied ‘Beurzen Open, Dijken Dicht’ door Jules de Corte is hier online te beluisteren: vimeo.com/410520185. Zoek op YouTube.com naar ‘Eerste beelden van de stormramp’ en naar ’25 jaar na de watersnoodramp’.

Te zien mede dankzij veel materiaal dat uit ons archief van Beeld & Geluid komt. Unieke beelden die dat vreselijke moment van toen dichterbij brengen. Dat filmen was voor die tijd heel bijzonder. Nu kunnen we met een camera tot in het woeste oog van een orkaan duiken. In die tijd niet. Televisie was in Nederland nog maar twee jaar jong. Het eerste televisiejournaal zou pas uitgezonden worden in 1956. Er waren slechts een paar honderd televisietoestellen. De toenmalige NTS deed zijn best om beeld te maken van de ramp, maar dat bleek technisch lastig. Bij deze ramp zat vooral iedereen rond de radio gekropen. Indrukwekkende verslagen volgden, maar omdat het rampgebied moeilijk toegankelijk was en de radiotechniek beperkt werd er vooral vanuit de buitenrand van het rampgebied verslag gedaan. Toch zijn er bijzondere beelden gemaakt. Het was de fameuze Philip Bloemendal die het historisch en menselijk belang van het maken van beelden over de ramp meteen begreep. Maar liefst zéven filmploegen stuurde hij naar de rampplekken. Dat leidde tot drie indringende reportages die de wereld over zouden gaan. Voor het eerst konden mensen de ernst van het menselijk drama dat zich afspeelde letterlijk zien. De beelden droegen bij tot allerlei hulpacties, waaronder de eerste grote landelijke hulpactie op de radio ‘Beurzen open, dijken dicht’, onder aanvoering van presentatoren Johan Bodegraven en Wim Quint. Het bleek een groot succes. Elke zaterdagavond was er een live-radioprogramma met donaties door bedrijven en mensen. Er was zelfs een heus actielied, geschreven door Jules de Corte met als refrein ‘Het leeft in alle oorden, van Dokkum tot Maastricht, van hier tot Hindeloopen, beurzen open, dijken dicht’. De slotavond leverde een bedrag van zes mil­joen gulden op. De Watersnood­ramp zou overigens ook zorgen voor betaald voetbal in Nederland. Een benefietwedstrijd onder de naam ‘Watersnood­wedstrijd’ van het Nederlands elftal tegen Frankrijk (Nederland won) maakte duidelijk dat Nederlandse in het buitenland spelende profspelers beter bleken dan hun onbetaalde in Nederland spelende ploeggenoten. In 1954 begon de KNVB met betaald voetbal, tegelijkertijd met de start van de Deltawerken.

Eppo van Nispen tot Sevenaer, directeur van het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid, over historische én actuele gebeurtenissen in ons medialandschap.