Open de paleizen

Als ik dit schrijf moet Koningsdag nog plaatsvinden. Maar alles wijst erop dat het eindelijk weer eens een feestdag wordt zoals we gewend waren.

De locatie helpt ook mee. Maastricht is nu eenmaal pittoresker dan Lelystad, om maar eens – met alle respect voor iedereen die daar woont – een moderne stad te noemen. Kleine straatjes, mooie gebouwen en dan ook nog eens bevolkt door mensen die weten hoe ze jaarlijks (met carnaval) een stadsfeest moeten organiseren. Als het weer dan ook net zo mooi is als nu dan staat niets een fantastische Koningsdag in de weg. Helaas ben ik er, vanwege de naweeën van een behandeling aan een voet, niet bij. Dat ‘helaas’ moet u met een korreltje zout nemen. Want Koningsdag is voor journalisten die zich gespecialiseerd hebben in het koninklijk huis natuurlijk verplichte kost. Maar behalve netwerken valt er weinig eer aan te behalen.

Je proeft de sfeer, maar de mensen van de NPO zorgen ervoor dat die ook in de huiskamer overkomt. Als royaltyverslaggever behoor je achter de familie te blijven. Dus achter de in de ogen van mijn collega’s en mij ’beruchte’ handenschudders en selfi emakers als Constantijn, Laurentien, Maurits, Marilène en Pieter-Christiaan. Zij scoren veel goodwill bij het publiek dat vaak al uren achter de dranghekken staat. Het groepje dat mee mag lopen, wil natuurlijk zien wat het koningspaar en hun dochters doen. Daarvoor kun je echt beter thuisblijven. Dan zie je en hoor je alles. Maar de schoen wringt wel. Want er op de belangrijkste dag van het Oranjejaar niet bij zijn, kan eigenlijk niet. Voor de koninklijke familie is deze Koningsdag ook belangrijk. Het koningschap moet gedragen worden door de bevolking en dat ontstaat vooral door identifi catie en acceptatie. Zolang de Oranjes een soort modelfamilie zijn en het ‘goed’ doen is er over de monarchie geen discussie. Maar dan moet je wel de kans hebben om dat vast te stellen. Tijdens de coronaperiode is daar spanning rondom ontstaan.

Het koningspaar deed – vriendelijk gezegd, het is tenslotte bijna Koningsdag – niet alles volgens de voor iedereen geldende regels. Daarnaast werden ze nagenoeg onzichtbaar. Kranten en tv kunnen niet voortdurend laten zien dat de koning en koningin hun betrokkenheid tonen bij de situatie in het land. Daarnaast: als het hele land in de stress zit over corona, vergeef je een publiek fi guur waarschijnlijk minder snel het overtreden van regels die voor iedereen al moeilijk genoeg waren. Kort gezegd: het goede imago van met name de koning heeft een forse knauw opgelopen. En daar moet hij zichzelf ook bewust van zijn. Maar Koningsdag zal zeker de eerste stap in de goede richting zijn. Daarnaast zal de koning het publiek steeds meer laten zien van wat zich achter de schermen van het paleis afspeelt. Hoe werkt het aan het hof? Wat doet een kamenier?

En wat zijn de taken van een lakei? Hoe groot is de stress in de keuken rond een staatsbanket? Ik noem maar wat voorbeelden. Het is een combinatie van een charmeoffensief en broodnodige transparantie. Want waarom zouden we niet mogen zien wat zo’n 300 werknemers doen om de monarchie te laten draaien?

AGENDA 2022 KONINKLIJK HUIS
30 april Prof. mr. Pieter van Vollenhoven is jarig; hij wordt 83 jaar.