Een tram vol herinneringen

Op de hoek van de Amstelveenseweg en de Havenstraat in Amsterdam staat een gebouw uit 1915, het Haarlemmermeerstation. Pal daarachter staan een aantal loodsen met oude trams, waar door vrijwilligers aan gesleuteld wordt om ze weer rijklaar te maken.

De 150 vrijwilligers bij Stichting Electrische Museumtramlijn Amsterdam knappen de trams niet alleen op, maar besturen de trams ook en nemen bezoekers mee op een mooie rit door Amsterdam. Zoals op veel plekken zijn ook de vrijwilligers bij deze stichting van onschatbare waarde. Hans ten Sande was 43 jaar docent Duits, maar sinds 1982 is hij vrijwilliger bij de stichting, als gepassioneerd bestuurder en instructeur. “Als kind op de lagere school was ik al gefascineerd door trams. Hoe ze gemaakt worden en hoe ze zich voortbewegen.” Hij vertelt hier dan ook graag over. Maar het mooiste vindt Hans dat er mensen komen die een stukje nostalgie willen beleven. “Als eerste vraag ik altijd wat de link is met de tram. Daar komen dan de mooiste verhalen uit.”

FEBRUARISTAKING
Deborah Kalkoene komt graag bij Hans in de oude tram; hij helpt haar met de zoektocht naar antwoorden over de geschiedenis van Deborahs familie. Haar overgrootvader, Ruben Salomon Swaab, werkte in 1941 op de tram tot het nieuws hem bereikt over een staking van het openbaar vervoer. Aanleiding van deze Februaristaking zijn de razzia’s in Amsterdam, waarbij honderden Joodse mannen opgepakt werden. De overgrootvader van Deborah werd een paar dagen daarna ontslagen vanwege zijn deelname aan de staking. “Het meest wrange is dat hij verplicht werd gesteld om lange tijd door te werken, ondanks zijn ontslag.” Niet lang daarna werd hij opgepakt door de Duitsers, met als laatste bestemming kamp Auschwitz. Door in gesprek te blijven met Hans komt Deborah erachter hoe haar overgrootvader zijn dagen op de tram doorbracht. “Door hier in ‘zijn’ tram te zitten, is alles toch een stuk tastbaarder.”

WARME HERINNERINGEN
Marjolein Hoes heeft weer heel andere herinneringen aan de oude trams. Zelf werkt ze bij de politie en ziet tijdens haar dienst een oude tram stilstaan in de buurt van Artis, met collega’s van Hans aan het werk. Marjolein denkt hierdoor al snel terug aan vroeger. Haar vader werkte als conducteur op de tram en zij mocht als kind soms een paar haltes met hem meerijden. “Dan belde hij naar huis dat hij bijna klaar was. Op de tramhalte vlak bij ons huis stapten we dan bij hem in. Dat was een gezellige periode.”